بازگشت به: دورهٔ عملی صفر تا صدِ آمار و روش تحقیق
۱- یادگیری روش پژوهش و آمار چه اهمیتی دارد؟
روش پژوهش و آمار از بنیادهای اساسی در علوم اجتماعی تجربی، از جمله روان‌شناسی است. تسلط بر این دو زمینه، تنها مختص به دانشجویانی که قصد ادامهٔ تحصیل دارند نیست. حتی آن‌ها که برای ورود به بازار کار آماده می‌شوند و مایل‌اند در زمینه‌های مرتبط با رشته‌ای که در دوران تحصیل خوانده‌اند کار کنند، از تسلط بر این دو زمینه بسیار سود خواهند برد.
اگر در این وانفسای بی‌کاری بخواهیم وارد بازار کار شویم، داشتن توانمندی‌های بیشتر یا اصطلاحاً رزومهٔ قوی‌تر، احتمال پیدا کردن کار را افزایش خواهد داد. ما در این دوره با نگاهی عمیق و بهره از روش‌های آموزش بهینه، دانش و مهارت‌هایی را به شما آموزش خواهیم داد (برای مثال روش کار کردن با برنامه‌های تحلیل آماری SPSS و SAS) تا بتوانید در بازار کار شانس بیشتری برای اشتغال و پیشرفت داشته باشید.
✅ این دوره به شما کمک خواهد تا برای اشتغال در حوزه‌های زیر توانمندتر شوید:
- تمامی شغل‌هایی که به نوعی مربوط به سنجش و تحلیل بازار هستند
- تمامی شغل‌هایی که به افرادی نیاز دارند تا در حوزه‌های زیر کار پژوهشی و تحلیل‌های آماری انجام دهند: علوم سیاسی تجربی، جامعه‌شناسی تجربی، روان‌شناسی (از کمپین‌های سیاسی گرفته تا سنجش نگرش شهروندان در زمینه‌های گوناگون)
- سنجش و ارزیابی تأثیر سیاست‌گذاری‌ها و تحلیل آن‌ها
- سنجش اثر انواع مداخلات (از مداخلات درمانی گرفته تا برنامه‌ریزی‌های سیاسی و اداری در ادارات خصوصی و دولتی)
- پژوهش‌های دانشگاهی یا پژوهش‌هایی که در بخش خصوصی انجام می‌شوند
- کار در نظام سلامت و درمان
- پژوهش در حوزهٔ آموزش
۲- چه چیزی این دوره را «خاص» می‌کند؟
یادگیری عملی کار با دست‌کم دو نرم‌فزار SPSS و SAS و تسلط بر روش پژوهش، از جمله اطلاع از روش درست طراحی پرسشنامه‌ها، پیمایش‌ها و آزمایش‌های دقیق، آگاهی از بهترین روش‌های موجود برای تحلیل داده‌های جمع‌آوری‌شده، تسلط بر روش درست تفسیر نتایج پژوهش و در نهایت آماده کردن گزارش خوب و دقیق، از جمله دانش‌ها و مهارت‌هایی هستند که در این دوره آموزش داده خواهد شد و باعث می‌شوند توانایی شما برای پیدا کردن شغل مناسب و رشد حرفه‌ای افزایش یابد.
از سوی دیگر، اگر خواهان ادامهٔ تحصیل در رشتهٔ روان‌شناسی یا یکی از رشته‌های علوم اجتماعی تجربی باشیم، باز هم به فهمی عمیق و خوب از روش پژوهش و آمار نیاز داریم. نه کلاس‌های تست‌زنی این فهم عمیق و گسترده را در اختیار ما می‌گذارند و نه دانشگاه‌های امروزی که بیشتر به گورستان علم و دانش شباهت دارند!
«دورهٔ عملیِ صفر تا صدِ آمار و روش تحقیق» با این هدف طراحی شده است که مخاطب در انتهای آن بتواند از دانش و مهارت‌های آموخته‌شده، در جهت رشد حرفه‌ای، پیدا کردن شغل مناسب یا کسب آمادگی برای ادامهٔ تحصیل و فعالیت‌های پژوهشی بهره ببرد.
در راستای رسیدن به چنین اهدافی، در طراحی این دوره سعی کردم تا از تجربیاتم به عنوان مُدرس در سه دانشگاه ماساچوست-امهرست (آمریکا)، دانشگاه ملّی استرالیا و دانشگاه کارلتون (کانادا) بیشترین استفاده را ببرم.
از سوی دیگر، در سال‌های اخیر تلاش کرده‌ام که به سهم خود، برای جبران ضعف‌های آشکار و پنهان موجود در نظام آموزش روان‌شناسی گام بردارم.
در مواجهه با دانش‌پژوهان ایرانی (منظورم دانشجویان و غیردانشجویان است)، شاهد این بوده و هستم که کم نیستند دانش‌پژوهانی که علاقه‌مند به مباحث روان‌شناسی‌اند و از انگیزهٔ زیادی برای آموختن برخوردارند؛ اما نظام آموزشی موجود در ایران غالباً به دلایل گوناگون به جای افزایش انگیزه و ارضای میل این دانش‌پژوهان به دانش، این میل و انگیزهٔ ارزشمند را خفه می‌کند، می‌کُشد یا تبدیل به چیزی بسیار سطحی می‌کند!
بنابراین، دست به کار شدم و نقشهٔ راهی را برای آموختن آمار و روش پژوهش تهیه کردم.
در این دوره تلاش خواهم کرد تا دانش‌پژوهان را در پیمودن مسیری که طراحی کرده‌ام یاری کنم. راستش را بخواهید، این نقشهٔ‌راه، شامل همان محتوایی است که دوست داشتم در دوران تحصیلم به من آموزش داده می‌شد.
✅ امکانات و خدماتی که این دوره در اختیارتان قرار می‌دهد:
- درسگفتارهای ویدئویی با کیفیت بالا و دسترسی آسان
- آزمون‌های چندگزینه‌ای برای هر درسگفتار به صورت جداگانه
- در نظر گرفتن تکلیف و پروژه برای به‌کارگیری آموخته‌ها در عمل
- ارزیابی و بازخورد از سوی مدرس
- برگزاری جلسات رفع اشکال به صورت آنلاین
- امکان طرح سؤالات و رفع اشکال از طریق وب‌سایت
- امکان تشکیل گروه‌های همکاری پژوهشی!
- تعامل با مدرس و دیگر دانش‌پژوهان از طریق تشکیل گروه تلگرامی مختص دوره
- پشتیبانی فنی از ابتدا تا انتهای دوره
۳- چگونه از این دوره بیشترین بهره را ببریم؟
برای اینکه بیشترین بهره را از این دوره ببرید، بهتر است:
- قبل از تماشای هر درسگفتار، اهداف هر قسمت را حتماُ مرور کنید. مرور این اهداف به شما کمک خواهد کرد تا از پیش بدانید در طول هر درسگفتار باید بر یادگیری چه نکاتی تمرکز کنید.
- به هنگام تماشای درسگفتارها، از این نکته اطمینان حاصل کنید که مفاهیم مورد انتظار را به دقت فراگرفته‌اید.
- برای اطمینان حاصل کردن از اینکه مطالب را آموخته‌اید، برای هر درس، یک آزمون چندگزینه‌ای طراحی شده است. در آزمون‌ها شرکت کنید و عملکرد خود را بررسی کنید. به یاد داشته باشید که هدف دوره، یادگیری و افزایش توانمندی‌های شماست و نه رقابت. آزمون‌ها نیز ابزاری برای خودارزیابی هستند؛ به همین دلیل، بخش مربوط به آزمون‌های چندگزینه‌ای را طوری طراحی کرده‌ایم تا بتوانید چندین بار در آزمون شرکت کنید.
⚠️ تذکر: با توجه به اهمیت خودارزیابی برای اطلاع از نقاط ضعف و قوت خودتان، تکمیل آزمون هر درس برای دیدن درس بعدی ضروری است.
- در صورتی که احساس می‌کنید در فهم یک یا چند موضوع اشکال دارید، درس را دوباره مرور کنید. ویدئوی هر درس را طولانی نساخته‌ایم (هر درس حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه) تا ذهن مخاطب خسته نشود و همچنین امکان بازبینی آن راحت‌تر باشد.
- در صورتی که با مرور درس و بررسی منابع، پاسخ سؤال خود را نیافتید، می‌توانید در قسمت «دیدگاه» که در پایین هر درس تعبیه شده، پرسش خود را بنویسید تا ظرف ۴۸ ساعت به آن پاسخ داده شود. دربارهٔ شیوهٔ رفع اشکال در ادامه به شکل مفصل‌تری توضیح داده شده است.
- افرادی که در دوره ثبت‌نام کرده‌اند عضو یک گروه تلگرامی می‌شوند تا بتوانند در آن گروه با سایر دانش‌پژوهان گفت‌وگو کنند و در صورت نیاز، پرسش‌های خود را در آنجا نیز طرح کنند. اعتقاد ما این است که به جای رقابت، این همکاری است که به رشد افراد کمک می‌کند. بنابراین، به جای انحصاری نگاه کردن به مهارت‌ها و دانش خود، اگر آن را با بقیه به اشتراک بگذاریم بیشتر خواهیم آموخت.
- علاوه بر این روش‌ها، دو طول دوره، دست‌کم ماهی یک‌بار جلسات رفع اشکال به صورت زنده برگزار خواهد شد تا در کنار هم دربارهٔ محتوای ویدئوها گفت‌وگو و در صورت نیاز رفع اشکال کنیم. زمان و طول جلسات آنلاین ممکن است بنا بر نیاز و تعداد دانش‌پژوهان تغییر کند. اما جلسات گفت‌وگو و رفع اشکال قطعاً برقرار خواهند بود.
✅ نگران فیلترینگ نباشید. جلسات زنده در پلتفرم گوگل‌میت برگزار خواهند شد. این پلتفرم تا این لحظه (!) فیلتر نشده است.
- در طول دوره، پروژه‌هایی به عنوان تکلیف به دانش‌پژوه داده خواهد شد تا هم دربارهٔ میزان دانش و مهارتی که آموخته است اطلاعات کسب کند و هم این امکان به وی داده شود تا بتواند دانش خود را به مهارت عملی تبدیل کند.
برای مثال، با کمک آموزش‌هایی که ارائه خواهیم داد، دانش‌پژوه قادر خواهد بود که در انتهای بخش روش پژوهش، یک پروپوزال پژوهشی بنویسد و آزمایش مرتبط با آن را به شکل نظری طراحی کند. این‌گونه دانش‌پژوه این امکان را خواهد داشت تا آموخته‌هایش را در عمل استفاده کند و از مدرس دوره در این زمینه بازخورد بگیرد.
- پیشنهاد ما این است که بیش از سه درس در یک روز تماشا نکنید. مطالب ارائه شده نیاز به این دارند که در ذهن شما جا بیفتند. چنین چیزی میسر نخواهد شد مگر اینکه پس از تماشای هر قسمت به مسائل مطرح شده در آن قسمت بیندیشید؛ آزمون‌های مرتبط را انجام دهید؛ با دوستان خود در تلگرام دربارهٔ موضوعات مطرح‌شده در درسگفتار گفت‌وگو کنید و در این گفت‌وگو به فهم عمیق‌تری از درسگفتار برسید و در نهایت در ذهن خود پرسش‌هایی طرح کنید و در یک گفت‌وگوی درونی به ارزیابی خود بپردازید.
یادگیری‌های بسیار فشرده مشابه آنچه به عنوان «مطالعهٔ شب امتحانی» می‌شناسیم، عمق و ماندگاری کافی ندارند. برای تسلط یافتن بر دانش و مهارت‌های جدید، تلاش کنید و شکیبا باشید.
👨🏻🔧 تیم پشتیبانی
تیم فنی و پشتیبانی ما تا انتهای دوره در کنار شما خواهند بود. با توجه به اینکه کل محتوای دوره از طریق وب‌سایت در دسترس دانش‌پژوهان قرار خواهد گرفت، در صورتی که برای دسترسی به محتوای مورد نظر، سؤالات و مشکلاتی برای مخاطبان پیش بیاید. تیم فنی و پشتیبانی ما در این مسیر شما را همراهی خواهد کرد.
🤔 روش رفع اشکال
همان‌طور که در بالا توضیح داده شد سه روش برای رفع اشکال وجود دارد:
- طرح پرسش در بخش «دیدگاه» که در انتهای هر درس تعبیه شده است
- طرح پرسش در گروه تلگرامی دوره
- حضور در جلسات آنلاین رفع اشکال
👣 گام اول: از دانش‌پژوه انتظار می‌رود که در گام اول خود تا آنجا که می‌تواند از طریق بازبینی درس و سپس جست‌وجو در منابع موجود (اینترنت، کتاب‌ها و مقالات) به پاسخ پرسش خود برسد. به همین منظور، در دوره دربارهٔ روش‌های مؤثر جست‌وجو نیز توضیح داده خواهد شد.
👣 گام دوم: در صورتی که جست‌وجوی فردی به نتیجه نرسید، گام دوم طرح پرسش در بخش «دیدگاه» پایین همان درس در وب‌سایت است. به این ترتیب سؤال شما با مدرس دوره، تیم پشتیبانی و دیگر شرکت‌کنندگان به اشتراک گذاشته خواهد شد و پس از پاسخ‌دهی، برای دیگران نیز قابل استفاده خواهد بود. همچنین در صورت تمایل خودتان نیز می‌توانید برای پاسخ به سایر شرکت‌کنندگان، دیدگاهتان را به اشتراک بگذارید.
👣 گام سوم طرح پرسش در گروه تلگرام است. طبق تجربه‌ای که در این چند سال تدریس در دانشگاه‌های مختلف کسب کرده‌ام، استفاده از دانش جمعی کمک بسیاری به دانش‌پژهان می‌کند.
👣 گام چهارم: در نهایت شرکت کردن در جلسات رفع اشکال آنلاین.
آنچه اهمیت دارد این است که راه‌حل نخستِ دانش‌پژوه نباید پرسش از دیگری باشد. حال چه پرسش از هم‌دوره‌ای یا چه از من به عنوان مدرس دوره.
شاید بپرسید «چرا؟»
به نظرم مهم است که دانش‌پژوه به طور عملی در طول دوره یاد بگیرد که اگر به مشکلی برخورد، چه راه‌هایی را باید طی کند تا به پاسخ مورد نظرش برسد.
در این شکّی نیست که ما در این دوره در کنار شما خواهیم بود؛ اما این به معنای این نیست که با در اختیار قرار دادن پاسخ پرسش‌ها، امکان اکتشاف و یادگیری را از شما بگیریم. در حقیقت، گام نخست در یادگیری، اکتشاف و اشتباه کردن است. بنابراین، انتظار من این است که تا آنجا که می‌توانید، خودتان ابتدا اقدام به رفع اشکال خود کنید و تنها پس از اینکه تمام راه‌های ممکن را پیمودید و به نتیجه نرسیدید، آن‌گاه از دوستان یا من کمک بگیرید.
امیدوارم در این دوره، در کنار یکدیگر، تجربهٔ مثبت و آموزنده‌ای داشته باشیم. :)