روان‌شناسی انتقادی

متخصصان بازاریابی و فروش به خوبی می‌دانند که نحوهٔ معرفی یک محصول بر رفتار مخاطب تأثیر دارد. به این پدیده، «اثر قالب‌بندی» گفته می‌شود. اگر اثر قالب‌بندی بر رفتار ما حین خرید تأثیر دارد، شیوه‌های مختلف قالب‌بندی اختلالات روانی چه تأثیری بر نحوهٔ فهم و مواجههٔ ما با آن‌ها دارد؟ غلبهٔ رویکردهای زیستی و نگاه پزشکی به اختلالات روانی، چه پیامدهایی به دنبال دارد؟

رویکرد زیستی به اختلالات روان‌شناختی، به رویکرد مسلط و غالب تبدیل شده است. غلبهٔ رویکرد زیستی چه پیامدهایی به همراه دارد؟ در این جُستار ابتدا به بررسی شواهدی می‌پردازم که نشان‌دهندهٔ غالب شدن رویکرد زیستی هستند؛ سپس پیامدهای این وضعیت را بررسی می‌کنیم و به راهکارها خواهیم پرداخت. مشتاق شنیدن نظرات شما هستم!

یک روان‌شناس، روان‌پزشک یا مشاور خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟ برای پیدا کردن یک روان‌درمانگر خوب، باید چه معیارهایی را در نظر بگیریم؟ چطور تشخیص دهیم که روان‌شناس ما کارش را به خوبی انجام می‌دهد یا نه؟ اطلاع از این معیارها، از خطرات و زیان‌های مهمی پیشگیری می‌کند.

داروین معتقد بود که «ضعف عقلانی زنان در مقایسه با مردان، پایه‌های علمی دارد». هنگامی که کارولین کِنارد، فعّال حقوق زنان برای اولین بار این جمله را شنید، نامه‌ای خطاب به داروین نوشت تا انتقاد خود را مطرح کند. اما داروین در پاسخ همچنان بر عقیدهٔ خود استوار بود!
به نظر شما، اگر یافته‌های علمی پیامدهای غیراخلاقی داشته باشند، چه باید کرد؟

از نظر من، «نهادِ روان‌شناسی» با چشم‌پوشی از مشکلات ساختاری مؤثر در سلامت روان شهروندان، به دستکاری افراد می‌پردازد؛ بنابراین، با عدم تلاش برای اصلاح ساختارهای آسیب‌زا و همچنین هدایت توجه مراجعان به سمت «خود» و راهکارهای فردی، در عمل و شاید تا حدی ناخواسته، تبدیل به حافظِ وضع موجود و ساختارهای فاسد شده است! اما وقتی از «نهاد روان‌شناسی» حرف می‌زنم، منظورم…

به قولِ قدیمی‌ها… اشتباه کردن از ویژگی‌های گریزناپذیر آدمی است. نوجوانان و جوانان هم از این قاعده مستثنی نیستند. سال‌ها پیش، زمانی که سایهٔ مادربزرگ هنوز بر سرم بود، گاهی مرا به گوشه‌ای خلوت می‌کشید و دور از چشم و گوشِ دیگران، به رفتارِ نادرستی که انجام داده بودم اشاره می‌کرد و راهِ درست را