محتواهای آموزشی

فلسفه علم

آیا روان‌شناسی علم است؟

به نظر شما، آیا روان‌شناسی «علم» است؟ اگر روان‌شناسی را «علم» می‌دانید، آیا با چیستیِ علم آشنایی دارید؟
از زمانی که وارد دانشگاه شدم، تصوّرم این بود که روان‌شناسی مطالعهٔ «علمی» رفتار انسان است؛ تا اینکه در خلال گفت‌وگویی با یکی از دوستانم، به علمی بودنِ روان‌شناسی اشاره کردم و او همچون سقراط، با پرسشی گزنده، بنای به‌ظاهر استوارم را ویران کرد!

ادامهٔ مطلب »
روان‌شناسی انتقادی

نهاد روان‌شناسی، نسبت آن با وضع موجود و نهادهای قدرت

از نظر من، «نهادِ روان‌شناسی» با چشم‌پوشی از مشکلات ساختاری مؤثر در سلامت روان شهروندان، به دستکاری افراد می‌پردازد؛ بنابراین، با عدم تلاش برای اصلاح ساختارهای آسیب‌زا و همچنین هدایت توجه مراجعان به سمت «خود» و راهکارهای فردی، در عمل و شاید تا حدی ناخواسته، تبدیل به حافظِ وضع موجود و ساختارهای فاسد شده است! اما وقتی از «نهاد روان‌شناسی» حرف می‌زنم، منظورم…

ادامهٔ مطلب »
روان‌شناسی اجتماعی

روان‌شناسی اجتماعی چیست؟

با مراجعه به اکثر کتاب‌های مقدماتی دربارهٔ روان‌شناسیِ اجتماعی، تعریف این رشته را این‌گونه می‌یابیم:
«مطالعهٔ علمیِ نگرش، احساس و رفتارِ فرد در بسترهای اجتماعیِ گوناگون»
کلیدواژه‌های اساسی در این تعریف چیست؟ چرا و چگونه این تعریف از روان‌شناسی اجتماعی به رویکرد غالب بدل شد؟ این شیوهٔ تعریف روان‌شناسی اجتماعی، چه پیامدهای نظری و عملی به همراه دارد؟
در این جُستار، به سؤالات مهمی در این‌باره خواهیم پرداخت.

ادامهٔ مطلب »
فلسفه علم

داستانِ پوپر (۴): تخلّف به سودِ پیشرفتِ علم

پوپر بر این باور بود که علم (science) عبارت است از دست یازیدن به حدس‌های جسورانه و سپس تلاش در راستای ابطالِ آن‌ها.

اما در صورت پذیرش دیدگاه پوپر، آیا باید پژوهش‌های اکتشافی که فرضیه‌ای ندارند را غیرعلمی تلقّی کنیم؟ آیا دانشمندان در عمل در پیِ ابطال نظریه‌های علمی هستند؟ دربارهٔ حوزه‌های علمی که اساساً آزمون‌پذیر نیستند چه می‌توان گفت؟

در این جُستار تعدادی از اشکالات وارد بر نظریهٔ پوپر دربارهٔ چیستی علم را بررسی خواهیم کرد.

ادامهٔ مطلب »
روان‌شناسی انتقادی

بنیادهای اجتماعیِ روان‌شناسی بالینی و روان‌پزشکی

۱- عددِ «پنجِ» معروفِ دی‌اس‌ام از کجا آمده است؟ کیشا دختری آراسته، با هوشِ متوسط است. او همواره سعی می‌کرد با پشتکاری که دارد، از پسِ دانشگاه برآید. زمانی که سال سومِ دانشگاه را می‌گذارند، به تازگی مادرش را از دست داده بود و به همین دلیل دچار افسردگی شده بود. البته پیش از این

ادامهٔ مطلب »
روان‌شناسیِ جنسیت

دغدغه‌های والدینی (قسمت سوم): آیا کودکان و نوجوانان به آموزشِ جنسی نیاز دارند؟

در قسمت پیشین مجموعهٔ «دغدغه‌های والدینی»، به‌عنوان نمونه‌ای از برنامه‌های آموزشِ سلامتِ جنسی کودکان و نوجوانان، برنامهٔ آموزشِ سلامتِ جنسیِ دولتِ اُنتاریو را ترجمه و ارائه کردم. از این پس، به دغدغه‌هایی که این روزها در ذهنِ والدین وجود دارند، اشاره خواهم کرد. یکی از این دغدغه‌ها، این پرسشِ اساسی است که «به چه دلایلی

ادامهٔ مطلب »
سبد خرید
به بالا بروید