نام نویسنده: نیما اورازانی

داروین معتقد بود که «ضعف عقلانی زنان در مقایسه با مردان، پایه‌های علمی دارد». هنگامی که کارولین کِنارد، فعّال حقوق زنان برای اولین بار این جمله را شنید، نامه‌ای خطاب به داروین نوشت تا انتقاد خود را مطرح کند. اما داروین در پاسخ همچنان بر عقیدهٔ خود استوار بود!
به نظر شما، اگر یافته‌های علمی پیامدهای غیراخلاقی داشته باشند، چه باید کرد؟

از نظر شما کدام یک از باورهای بالا نادرست یا خرافی‌اند؟همه؟ یا تنها بخشی از آن‌ها؟شما به کدام یک از این باورها معتقد هستید؟ آیا شما خود را انسانی خرافی می‌دانید؟ بعید می‌دانم. همۀ ما دوست داریم انسان‌هایی عقلانی باشیم و البته تا حد زیادی هم تصور می‌کنیم در عمل فردی عقلانی هستیم. مشهور است

به نظر شما، آیا روان‌شناسی «علم» است؟ اگر روان‌شناسی را «علم» می‌دانید، آیا با چیستیِ علم آشنایی دارید؟
از زمانی که وارد دانشگاه شدم، تصوّرم این بود که روان‌شناسی مطالعهٔ «علمی» رفتار انسان است؛ تا اینکه در خلال گفت‌وگویی با یکی از دوستانم، به علمی بودنِ روان‌شناسی اشاره کردم و او همچون سقراط، با پرسشی گزنده، بنای به‌ظاهر استوارم را ویران کرد!

از نظر من، «نهادِ روان‌شناسی» با چشم‌پوشی از مشکلات ساختاری مؤثر در سلامت روان شهروندان، به دستکاری افراد می‌پردازد؛ بنابراین، با عدم تلاش برای اصلاح ساختارهای آسیب‌زا و همچنین هدایت توجه مراجعان به سمت «خود» و راهکارهای فردی، در عمل و شاید تا حدی ناخواسته، تبدیل به حافظِ وضع موجود و ساختارهای فاسد شده است! اما وقتی از «نهاد روان‌شناسی» حرف می‌زنم، منظورم…

با مراجعه به اکثر کتاب‌های مقدماتی دربارهٔ روان‌شناسیِ اجتماعی، تعریف این رشته را این‌گونه می‌یابیم:
«مطالعهٔ علمیِ نگرش، احساس و رفتارِ فرد در بسترهای اجتماعیِ گوناگون»
کلیدواژه‌های اساسی در این تعریف چیست؟ چرا و چگونه این تعریف از روان‌شناسی اجتماعی به رویکرد غالب بدل شد؟ این شیوهٔ تعریف روان‌شناسی اجتماعی، چه پیامدهای نظری و عملی به همراه دارد؟
در این جُستار، به سؤالات مهمی در این‌باره خواهیم پرداخت.

پوپر بر این باور بود که علم (science) عبارت است از دست یازیدن به حدس‌های جسورانه و سپس تلاش در راستای ابطالِ آن‌ها.

اما در صورت پذیرش دیدگاه پوپر، آیا باید پژوهش‌های اکتشافی که فرضیه‌ای ندارند را غیرعلمی تلقّی کنیم؟ آیا دانشمندان در عمل در پیِ ابطال نظریه‌های علمی هستند؟ دربارهٔ حوزه‌های علمی که اساساً آزمون‌پذیر نیستند چه می‌توان گفت؟

در این جُستار تعدادی از اشکالات وارد بر نظریهٔ پوپر دربارهٔ چیستی علم را بررسی خواهیم کرد.

در قسمت پیشین مجموعهٔ «دغدغه‌های والدینی»، به‌عنوان نمونه‌ای از برنامه‌های آموزشِ سلامتِ جنسی کودکان و نوجوانان، برنامهٔ آموزشِ سلامتِ جنسیِ دولتِ اُنتاریو را ترجمه و ارائه کردم. از این پس، به دغدغه‌هایی که این روزها در ذهنِ والدین وجود دارند، اشاره خواهم کرد. یکی از این دغدغه‌ها، این پرسشِ اساسی است که «به چه دلایلی

به قولِ قدیمی‌ها… اشتباه کردن از ویژگی‌های گریزناپذیر آدمی است. نوجوانان و جوانان هم از این قاعده مستثنی نیستند. سال‌ها پیش، زمانی که سایهٔ مادربزرگ هنوز بر سرم بود، گاهی مرا به گوشه‌ای خلوت می‌کشید و دور از چشم و گوشِ دیگران، به رفتارِ نادرستی که انجام داده بودم اشاره می‌کرد و راهِ درست را